Kufuatia mabadiliko ya hali ya hewa na vipindi vya mvua visivyotabirika, Ziwa Victoria limeshuhudia kuongezeka kwa kiwango cha maji kwa kiwango kikubwa hali inayoweka mazingira na watu wa Ukerewe katika hatari.
Kwa mujibu wa ripoti za uchunguzi wa satelaiti mwaka huu, ongezeko hili la maji limeathiri watu zaidi ya milioni 40 wanaoishi katika bonde la Ziwa Victoria, ambao wanategemea sana kilimo, uvuvi na rasilimali za ziwa hilo kwa ajili ya maisha yao ya kila siku.
Katika kisiwa cha Ukerewe, kisiwa kikubwa zaidi cha ziwa barani Afrika, wakazi wanajionea athari hizi kwa macho. Paschal, kiongozi wa watalii na mzaliwa wa Ukerewe, anasimulia jinsi mazingira ya kisiwa yamebadilika katika kipindi cha miaka mitano iliyopita.
Anasema, “Nakumbuka, kulikuwa na mti mkubwa ambao tulitumia kukaa chini na kula, lakini sasa miti hiyo imezama kwa sababu ya maji yanayoinuka.”
Athari kwa Wakulima na Wafugaji
Wakati mvua zinaponyesha, mito zaidi ya ishirini inayotiririsha maji yake ndani ya Ziwa Victoria inazidi kuongezeka na kuzidisha kiwango cha maji.
Faustine, mmoja wa wakazi wa Ukerewe, anaonyesha eneo ambalo lilikuwa shamba la mpunga la baba yake. “Sasa, eneo hilo limejaa maji na limegeuka kuwa sehemu ambayo ng’ombe wanachungia wakiwa nusu ya miili yao imezama kwenye maji,” anasema.
Hali hii imeathiri uwezo wa wakulima kulima mazao yao kama zamani, na mvua inaponyesha, sehemu kubwa ya ardhi inafurika maji, hivyo kufanya shughuli za kilimo kuwa ngumu sana.
Changamoto za Kijamii na Kiuchumi kwa Wakazi wa Ukerewe athari za mabadiliko haya ya tabianchi zimekuwa kubwa, sio tu kwa mazingira bali pia kwa maisha ya jamii.
Joyce Komanya kutoka Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu, jijini Dar es Salaam, anaeleza kwamba wanaume wengi wamehama kisiwa hicho kwa sababu ya kushuka kwa mapato kutokana na uharibifu wa rasilimali.
Hali hii imewaacha wanawake wakihangaika kutunza familia zao katika mazingira magumu. “Tumebaini kuwa kuna ongezeko la unyanyasaji wa watoto na kushuka kwa mahudhurio shuleni, kwani watoto wanalazimika kufanya kazi ili kusaidia familia zao,” Joyce anasema.
John Ngaile, mkazi wa muda mrefu wa Ukerewe, alilazimika kuhama baada ya nyumba yake kusombwa na maji. “Niliishi hapa kwa miaka 15 na nilijenga ukuta wa kuzuia maji, lakini mwishowe maji yalisomba kila kitu,” John anaelezea.
Alipoteza pia mapato yake kutoka kwa vyumba alivyokuwa akikodisha, na leo hali yake ya kiuchumi imezorota sana.
Tishio kwa Maisha na Mazingira ya Ziwa Victoria
Tishio hili linakua kadiri mabadiliko ya tabianchi yanavyoendelea kuathiri maeneo mengi duniani. Wataalamu wanahofia kuwa hali hii itazidi kuwa mbaya, na hatua za dharura zinahitajika ili kukabiliana na athari hizi kwa jamii zinazozunguka Ziwa Victoria.
Watu wanaoishi kwenye maeneo haya wanategemea maji ya ziwa kwa shughuli za kiuchumi kama uvuvi, kilimo, na ufugaji, lakini endapo kiwango cha maji kitaendelea kuongezeka, shughuli hizi zitakuwa vigumu kuendelezwa.
